CiekawostkiKultura i Tradycja

Nietoperz w kulturze chińskiej,

czyli całe mnóstwo szczęścia

W kulturze europejskiej nietoperz występuje jako figura mroczna, demoniczna, symbol śmierci, źródło lęku. Przecież nawet wampiry przemieniały się w nietoperze, aby umknąć prześladowcom, lub szybciej dotrzeć do upatrzonej ofiary.

Nietoperz postrzegany na Zachodzie negatywnie, na Dalekim Wschodzie budzi pozytywne skojarzenia. W Chinach jest symbolem…. szczęścia. Przypisuje mu się wiele dobrych mocy. Nietoperz w języku chińskim jest homonimem słowa „fu” oznaczającego szczęście. Jest on również symbolem długowieczności. W chińskiej ikonografii pięć nietoperzy oznacza: szczęście, długowieczność, bogactwo, radość i godność.

Dziś nietoperz często zdobi okna domów w czasie obchodów Nowego Roku, w okresie panowania dynastii Qing nietoperz z rozłożonymi skrzydłami zdobił rękojeści mieczy jian. Niewprawne oko może pomylić stylizowanego artystycznie nietoperza z motylem. A to dlatego, że często przedstawiany jest z kwiatami. W tym kontekście odnosi się do symboliki erotycznej.

Chiński podziw dla nietoperzy zaczął się tysiące lat przed Chrystusem. W ramach podziału świata ożywionego i nieożywionego, gdzie przeplatają się ze sobą pierwiastki męskie i żeńskie, dobro i zło, siły bierne i aktywne, nietoperzom przypisano związek z pierwiastkiem męskim, wręcz męskością jako taką. Dlatego też stworzenia te przedstawiano często w otoczeniu kwiatów i owoców związanych z pierwiastkiem żeńskim, ze światem kobiet. Nietoperze przedstawiano często z brzoskwinią, symbolem płodności. 

W okresie panowania Mandżurów nietoperze były w Chinach niezwykle popularnym motywem zdobniczym. Dekorowano nimi wazy i czarki do herbaty, haftowano je na szatach cesarzy i rzeźbiono na meblach i tronach cesarskich.

W symbolice Feng-Shui, nietoperz zwiastuje nadejście bogactwa. Przyjmuje się, że nietoperze mają wysoko rozwinięte zmysły sensoryczne, którymi "wyczuwają" miejsca z pomyślną energią „qi”. Dlatego można spotkać w chińskich domach i biurach rzeźby nietoperzy trzymających w pyszczku charakterystyczną okrągłą, złotą monetę „kuai” z kwadratowym wycięciem w środku. Para nietoperzy w formie wycinanki, obrazu, czy rzeźby to życzenie podwójnego szczęścia dla „świeżo upieczonej” młodej pary.

W kulturze ludu Miao zamieszkującej głównie południowe Chiny, nietoperz dekoracyjnie haftowany na strojach kobiet ma przynieść im oprócz szczęścia także zdrowie. A ponieważ nietoperze żywiąc się owadami, szkodnikami upraw, zapewniają ochronę plonów, czczone są w wielu regionach Chin jako sprzymierzeńcy rolników, którzy często utrzymują się jedynie z tego co urodzi ziemia.

Ten krótki tekst o nietoperzu jako symbolu szczęścia pojawia się u nas dzisiaj nieprzypadkowo. Ósmy sierpnia, czyli 08.08. to w chińskiej numerologii również symbol szczęścia, dobry omen. A i w liczbie oznaczającej bieżący rok mamy ósemkę. Całe mnóstwo powodzenia. Czego Państwu życzymy!

 

 

 

Paweł Miao

Specialista w zakresie kultury mniejszości etnicznych: Miao i Dong okręgu Qiandongnan w prowincji Guizhou.

Related Articles

Back to top button