Chiński Nowy Rok, czyli o tym, że czasem łatwiej ubrać, niż nakarmić

Święta wszelkie, a już zwłaszcza Boże Narodzenie i Wielkanoc kojarzą się nam z Wielkim Żarciem. Ale jeśli uważacie Szanowni Państwo, że w Polsce w święta dużo się je, to bardzo, bardzo się mylicie co do właściwego znaczenia słowa “dużo”. Chińczycy celebrują Nowy Rok przez 15 dni (plus wigilia Chińskiego Nowego Roku) i niemal każdego dnia jedzą inne potrawy, z których każda symbolizuje szczęście, zdrowie, długie życie, powodzenie oraz wszystko co najlepsze.

Tym, którzy zdecydują się na podjęcie wyzwania i “wchłonięcie” wszystkich chińskich tradycyjnych potraw noworocznych, życzymy dużo zdrowia oraz dobrych relacji z lokalnymi gastrologami.

Poniżej przedstawiamy plan zajęć przy biesiadnym stole rozpisany na kolejne dni zmagań z przysmakami chińskiej kuchni.

Wigilia Nowego Roku

Wigilia Chińskiego Nowego Roku ma takie znaczenie dla współczesnych Chińczyków, jak Wigilia Bożego narodzenia dla nas. W Chinach to dzień, kiedy przy jednym stole siadają wszyscy członkowie rodziny, którzy zazwyczaj, na co dzień mieszkają i pracują bardzo, bardzo daleko. To dzień kiedy często po całym roku rozłąki spotykają się rodzice ze swoimi dziećmi, wnuczęta z dziadkami, bracia, siostry, kuzyni, wujowie, i ciotki. Wszyscy pod jednym dachem. A ponieważ okazja wyjątkowa, to i na stole wyjątkowe potrawy, dzisiaj oczywiście takie, którymi gospodarze chcą sprawić jak najwięcej radości długo oczekiwanym gościom. Ilość potraw zależy oczywiście od zamożności rodziny, ale kanonem światecznej wieczerzy jest ryba na parze, gotowany kurczak, smażona wieprzowina, krewetki i wszelakie pierożki. A do tego oczywiście warzywa. Sprawy materilane są od zawsze ważne w chińskiej kulturze, zatem potrawy na świątecznym stole symbolizują przede wszystkim powodzenie mierzalne w aktualnie popularnych środkach płatniczych: złocie, srebrze, czerwonych banknotach, lub też elektronicznych juanach.

Ryba na parze pa kantońsku:

Dzień pierwszy

Po obżarstwie wigilijnym nikomu nie spieszno do stołu. Dlatego rano, pierwszego dnia Święta Wiosny, rodziny witają nowy rok sztucznymi ogniami i petardami, które skutecznie odstraszają wszelkie złe duchy. Niegdyś obowiązkiem tego dnia było odwiedzanie krewnych i znajomych z życzeniami powodzenia w nowym roku. Ale dzisiaj wszyscy raczej korzystają z możliwości dających współczesność: młodzi udają się razem do barów, karaoke, klubów, albo innych miejsc, żeby spędzić czas razem. Starsi zazwyczaj po odpaleniu rac szukają jakiegoś kąta, żeby się zdrzemnąć, odespać trudy podróży i wigilijnej kolacji. Ale popołudniu znów wszyscy zbierają sie przy jednym stole. Oprócz tego co zostało z wigilii pojawiają się dwie tradycyjne potrawy: Jiaozi i Niangao. Jiaozi to pierożki nadziewane mielonym mięsem i/lub warzywami, które można przedtem zamoczyć w sosie sojowym z octem albo ostrą papryką.

Jiaozi:

Niangao natomiast to potrawa, którą robi się z popularnego “lepkiego” ryżu. Chińczycy wierzą, że ryż symbolizuje trwałość więzi rodzinnych – wzajemne zrozumienie i wspólnotę. Niangao oznacza po chińsku “lepsze życie w kolejnym roku”.

Niangao:

Zgodnie z artykułem zamieszczonym na Culture-4-travel.com, “Niangao jest bardzo słodka i czasami chińskie rodziny próbują przekupić nią Kuchennego Boga wierząc, że jeśli wyrazi on aprobatę dla dobrze przygotowanej, smacznej potrawy, to zjedzenie jej w Wigilię Nowego Roku jest dobrą wróżbą na nadchodzący nowy rok”. Próba przekupienia Kuchennego Boga jest w Chinach częścią tradycji i najczęściej próbuje się tego dokonać słodkimi potrawami na tydzień przed Wigilią, upewniając się w ten sposób, że w kuchni nie zabraknie do tego czasu słodkich potraw. W Wigilię często serwuje się także herbatę, słodkie owoce i wyroby cukiernicze, których łącznie musi być na stole osiem. Ósemka jest w Chinach szczęśliwą liczbą.

Dzień drugi

Drugi dzień nowego roku to tzw. “Urodziny Psa”. Zgodnie z tradycją podaje się wtedy Wonton w kształcie sztabki złota, aby uhonorować jedno z chińskich bóstw, oraz zjada mnóstwo chińskich pierożków w kształcie starożytnej złotej monety. W regionach Chin, w których jada się na co dzień psie mięso, tego dnia nie wolno go tknąć.

Wonton:

Dzień trzeci i czwarty

Po dwóch dobach ucztowania nadchodzi czas na przerwę. Trzeciego i czwartego dnia Chińczycy odpoczywają i wcześnie idą spać, a do kuchni wracają dopiero czwartego dnia Nowego Roku, kiedy należy uczcić Boga Paleniska. Jada się wtedy owoce, potrawy z ryżu i ciasta oraz składa się ofiarę w postaci dań z wieprzowiny, drobiu, jajek i mątwy. Pija się głównie herbatę i wino.

Ryżowe wino z Shaoxing:

Dzień piąty

Piąty dzień Nowego Roku nazywa się w Chinach Po Wu. Zgodnie z tradycją to dzień urodzin Boga Fortuny. Najwłaściwszym sposobem uczczenia jakże dla Chińczyków ważnego bóstwa (money, money, money) jest urządzenie całonocnej uczty. Podczas niej jada się różne potrawy w zależności od regionu kraju. Na północy przygotowuje się Jiaozi (pierożki), gdzie indziej podaje się słodycze, owoce i wino. Jeść należy przy otwartych oknach i drzwiach, w razie, gdyby Bóg Fortuny akurat przechodził i postanowił wpaść z wizytą

Dla każdego coś dobrego:

Dzień szósty

Szósty dzień Nowego Roku to Dzień Ducha Ubóstwa. Tradycja nakazuje, by tego dnia świąt wysprzątać dom, jest więc okazja, by spalić nagromadzone przy świątecznym stole kalorie (zapobiegając zbyt dużym stratom poprzez podjadanie tego, co zostało w spiżarni, czy lodówce z poprzednich dni), wyrzucić stare ubrania, a założyć nowe, odświętne i w nich odwiedzić starych przyjaciół. To kolejny asumpt do spotkań. W ramach odpoczynku od ucztowania oczyszcza się układ pokarmowy prostymi potrawami z ryżu i warzyw z musztardą.

Warzywa z chińską musztardą:

Dzień siódmy

Jest to tzw. “Dzień Człowieka”, święto wszystkich ludzi, noszące w Chinach nazwę Ren Ri. Tego dnia jada się różne potrawy w zależności od regionu Chin. Tradycja nakazuje przygotowanie potrawy Yu Sheng, której podstawowym składnikiem jest niezykle długi makaron (oczywiście, im więcej się go zje, tym dłuższe i szczęśliwsze będzie życie jedzącego), warzywa i płaty surowej ryby, które zjada się w nadziei na pełny trzos w Nowym Roku. Calość oblana jest oliwą, lub olejem, aby połączyć wszystkie elementy potrawy, a jednocześnie zapewnić biesiadnikom “gładką przyszłość”.

Yu Sheng:

Dlaczego “Dzień Człowieka”? Otóż zgodnie z chińską mitologią bogini Nu Wa przez 6 dni lepiła z gliny i błota wszystkie zwierzęta świata, by 7 dnia zacząć lepić człowieka. Symbolem tego mitu jest właśnie potrawa Yu Sheng zawierająca 7 podstawowych składników. Potrawę przygotowują gospodarze, a kiedy ląduje na stole, wszyscy biesiadnicy mieszają ją pałeczkami, a następnie, po wymieszaniu,  podrzucają je jak najwyżej w górę wykrzykując “Loh Hei!”, życząc sobie wzajemnie szczęścia i powodzenia w nowym roku.

Przygotowanie Yu Sheng:

Dzień ósmy

Tego dnia kończą się siedmiodniowe ferie, a więc dorośli wracają do pracy, a dzieci do szkoły. Pod warunkiem, że zakłady i szkoły rozpoczynają normalne, poswiateczne funkcjonowanie. Coraz więcej firm, a i też szkoły wybierają opcję kax, czyli dwóch tygodni świętowania. Ósmego dnia Święta Wiosny zdecydowania należy “wykończyć” wszelkie potrawy mięsne i ciasta, które ostały się jeszcze w spiżarni, lub lodówce.

Wołowina z papryką:

Dzień dziewiąty

O północy pomiędzy dniem ósmym a dziewiątym nowego roku obchodzone są urodziny Jadeitowego Cesarza, Boga Nieba, który słynie z tego, że nie jada mięsa. Przez wielu Chińczyków dzień Jadeitowego Cesarza uważany jest za ważniejszy nawet od wigilii Chińskiego Nowego Roku. I faktycznie bogactwo potraw oraz ilość ogni sztucznych odpalanych tego dnia bije na głowę “ofertę” wigilijną. Tego dnia stawia się w chińskich domach dwa osobne stoły,  przykryte obowiązkowo czerwonymi obrusami, na których pojawiają się dyktowane tradycyjnymi wymogami potrawy. Chiński kalendarz wróżb mówi, że na jednym ze stołów powinny znaleźć się “trzy wiązki długiego makaronu, trzy filiżanki zielonej herbaty, pięć różnych rodzajów owoców i sześć różnych rodzajów surowych warzyw”, natomiast na drugim, który stawia się ku czci straży przybocznej Jadeitowego Cesarza, pięć dań mięsnych i słodkie ciasta, wśród których muszą znaleźć się kolorowe ciasteczka w kształcie żółwia. Obowiązkowe są też ugotowane na twardo, farbowane na kolor czerwony kurze jaja.

Stół straży przybocznej – można pochwalić się sąsiadom:

Dni od dziesiątego do trzynastego

Po sowitej uczcie w dzień Boga Nieba należy skończyć wszystkie potrawy z warzyw i mięs oraz warzyw i owoców. Aby uniknąć problemów żołądkowych i przywrócić równowagę w nadwyrężonych obżarstwem układach pokarmowych, znowu jada się proste potrawy z ryżu oraz warzywa z gorczycą.

A wszystko zapija rzecz jasna herbatą. Ta jest bowiem najlepsza na trawienie. Po za tym, że jest dobra na wszystko :)

Herbata:

Dzień czternasty i piętnasty

Ostatniego dnia świąt noworocznych ma miejsce Yuan-Xiao, czyli Święto Lampionów. Tego dnia jada się, jakżeby inaczej, chińską potrawę Yuan-Xiao, która przypomina swym kształtem księżyc w pełni. Obowiązkowe w dniu Święta Lampionów sa też pierożki Tang-Yuan. Nawet rodowici Chińczycy mylą te dania ze słodkich kulek ryżowych, które najczęściej podaje się w wodzie z cukrem. Pierwsze przypominają księżyc w pełni, ich kształ kulek nadaje się im obracajac nimi w koszyku lub misce, mają zawsze biały kolor i słodkie, zbite nadzienie. Tang Yuan z kolei są ugniatane rękami, jak pierogi, dzięki czemu mają gładką i błyszczącą “skórkę”, której nadaje sie różne, jaskrawe kolory. Te pierożki z kolei nadziewane sa bardzo różnymi, zazwyczaj półpłynnymi pastami, które przygotowuje się z użyciem wielu różnych składników, takich jak czerwona fasola lub sezam (wersja “na słodko”), albo na przykład krem fistaszkowy (z solą i chili).

Ryżowe pierożki Yuan Xiao z nadzieniem ze słodkiej fasoli:

Tang Yuan:

Porada noworoczna

W czasie pałaszowania noworocznych przysmaków należy bardzo uważać, by nie potłuc naczyń. Chińczycy są bardzo przesądni i wierzą, że potłuczone naczynia przyniosą pecha we wszystkich sferach życia w nowym roku. A jeśli już tak się zdarzy i jakieś naczynie zostanie stłuczone, to absolutnie nie wolno przekląć. Przeklęty będzie bowiem cały nowy rok. Chiński Nowy Rok to cała seria różnych taboo, zakazów, nakazów. Nazbierało się tego przez kilka tysięcy lat świętowania. Ale to historia na zupełnie inną okazję.

No i jak? Dalej uważacie Szanowni Państwo, że to my jemy dużo w czasie świąt?

A tymczasem:

Szczęśliwego Roku Tygrysa! Niech będzie po prostu dobry.

Źródła: beta.chiny24.com, http://bakingquinn.blogspot.com, http://www.ebeijing.gov.cn, IAmNotFatdotNet, http://yoursmoment.blogspot.com, http://www.cookasianfood.com, https://www.chinaeducationaltours.com/guide/chinese-lantern-festival-differences-yuanxiao-tangyuan.htm, https://www.chinatravel.com/focus/chinese-new-year/celebration.htm#js_day5

I z zupełnie innej beczki:

Leszek B. Ślazyk

e-mail: kontakt@chiny24.com

© chiny24.com 2010-2022