PolitykaSpołeczeństwo

IV plenum, nowe czasy, nowa jakość

W minioną środę zakończyło się IV plenum 18 zjazdu Komunistycznej Partii Chin. Rzecz zupełnie obojętna w kraju nad Wisłą. A mająca znacznie większe znaczenie niż mylny błąd niegdysiejszego ministra od zagranicznych spraw, a obecnie marszałka na – nomen omen – Wiejskiej. IV plenum wiodącej siły chińskiego narodu zostało poświęcone prawu i jego przyszłości w Państwie Środka. Prawem wiodąca siła w ten sposób i na tym szczeblu zajęła się po raz pierwszy w swojej historii. Nie w kij dmuchał.

Prawo, a raczej jego słabość, jest cechą Chin Ludowych znaną wszystkim tym, którzy we współpracy z chińskimi kontrahentami natknęli się na poważniejsze problemy. Prawo, a raczej jego słabość jest blizną na ciele Chin Ludowych, blizną po ranie zadanej przez twórcę ChRL, Mao Zedonga. W 1958 roku, 9 lat po przejęciu władzy nad zjednoczonymi Chinami, Mao zadał swym rodakom pytanie: jak widzicie moją partię i wszystkie jej działania? Wiosna 100 kwiatów. Intelektualiści, pracownicy naukowi, inżynierowie, mechanicy, robotnicy, chłopi dostali szansę publicznego wypowiedzenia się na temat otaczającej rzeczywistości. Mao spodziewał się peanów. Został zasypany górą wyrzutów i oskarżeń. Najbardziej aktywnym środowiskiem malkontentów okazali się prawnicy. W kwietniu 1959 roku Mao po postu zlikwidował Ministerstwo Sprawiedliwości ChRL. I tak się miało do 1978 roku, a właściwie do roku 1980. W 1982 roku pośród 1 miliarda 30 milionów Chińczyków niecałe 2 tysiące zadeklarowało, że wykonuje zawód prawnika. Jeden prawnik na pół miliona obywateli….

Mao Zedong odrzucił trójpodział władzy, który jest elementem naszej rzeczywistości, tak często przez nas kontestowanym. W Chinach Ludowych do dziś dnia sąd jest organem władzy, organem partii. Sędziowie wybierani są przez sekretarzy odpowiednich szczebli, wyroki, które wydają zależne od ich sugestii. Zmianie tej sytuacji trwającej od lat 50-tych XX wieku poświęcone zostało właśnie IV plenum.

Xi Jinping, inicjator i inżynier zmian, sam doświadczył wyroków prawa-nie-prawa w jego maoistowskiej wersji. I dokładnie rozumie, że taka pozycja prawa w Chinach sprzyja polaryzacji społeczeństwa i władzy. Dzisiaj Xi Jinping to zarówno władza, jak i troska o zachowanie tejże na długo, jak najdłużej. Dlatego też jednym z zadań partii po IV plenum jest odseparowanie lokalnych sekretarzy od sędziów lokalnych sądów. Sędziowie muszą być zdolni do postawienia sekretarzy przed sądem, osądzić ich i skazać zgodnie z oczekiwaniami obywateli.

Ktoś mógłby pomyśleć, że to krok do uniezależnienia sądów, do trójpodziału władzy, do demokracji wreszcie. Nic bardziej mylnego. Sąd Najwyższy Chin jest wybierany i odpowiada przed Ogólnochińskim Zgromadzeniem Przedstawicieli Ludowych, a właściwie przed jego Stałym Komitetem. I tego nikt nie zamierza zmieniać. Zmianie ulegnie relacja pomiędzy sędziami sądów lokalnych, a lokalnymi sekretarzami. Sędziowie mają stać się biczem bożym Pekinu na rozpasanych lokalnych kacyków, którzy pełnymi garściami czerpią z sukcesu Chin, którzy posiadają gargantuiczne majątki, żony, kochanki, dzieci na studiach w Nowym Jorku, którzy są cierniem w oku przeciętnych Chińczyków, a którzy również chcieliby gargantuicznych majątków, żon, kochanek oraz dzieci na studiach w NYC.

Dzień po zakończeniu IV plenum w chińskich mediach pojawiło się hasło powtarzane przez wielu chińskich dziennikarzy, naukowców, członków kadr: „walka z korupcją nie ma końca”.  Socialismo o muerte powiedziałby Che. Nieżyjący zresztą.

Co z tego wszystkiego wynika dla nas, tu nad rzeką Wisłą, w porównaniu z chińskimi rzekami strumykiem większym będącą? Nic a zarazem wiele. Nic dla tych, dla których Chiny są wciąż krainą gdzie pieprz rośnie. Wiele dla tych, którzy rozumieją, że Chiny się wzmacniają, rzutując na przyszłość każdego kto z Chinami, świadomie, lub absolutnie nieświadomie coś wspólnego ma. Czyli każdego z nas.

Leszek Ślazyk

Twierdza Chiny Twierdza Chiny

Leszek Ślazyk

(rocznik 1967), politolog, publicysta, przedsiębiorca, ekspert do spraw Chin; od 1994 roku związany zawodowo z Chinami, twórca portalu www.chiny24.com.

Related Articles

Back to top button