Ta, która kochała Chiny – życie i działalność Soong Qingling
„Dawno, dawno temu w Chinach żyły trzy siostry. Jedna kochała pieniądze, druga kochała władzę, a trzecia kochała swój kraj”.
W czasach, gdy większość Chinek żyła w cieniu swoich małżonków, młoda Soong Qingling stała się bezprecedensowym przykładem chińskiej kobiety czynu. Małżonka starszego o prawie 30 lat Sun Yat-sena, bohaterka Chin komunistycznych, ikona chińskiego feminizmu, symbol walki o wolność – Soong Qingling, jej zawziętość, intelekt i lojalność na zawsze wpisały się w historię współczesnych Chin.
XX wiek rozpoczął się w Chinach bardzo burzliwie. Chińczycy nade wszystko pragnęli wyrwać się spod jarzma skostniałej dynastii Mandżurów, których bezczynność i egoizm przekształciły ich kraj w de facto kolejne zamorskie terytorium Europejczyków. Społeczeństwem wstrząsały wielkie idee, domagano się reform i modernizacji. W 1911 roku wybuchła rewolucja Xinhai, która przypieczętowała upadek dynastii Qing. Rewolucja stała się momentem, od którego Chiny pogrążyły się w kilkudziesięciu latach chaosu i wewnętrznych konfliktów, które ostatecznie zakończyła proklamacja Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 roku.
(Więcej na temat przebiegu rewolucji i jej następstwach można przeczytać tutaj.)
W tych niespokojnych czasach dorastała Qingling, córka byłego misjonarza z Szanghaju. Urodziła się w 1893 roku, jako drugie dziecko Charlesa Soonga oraz Ni Guizhen. Charles Soong (pierwotnie Han Jiaozhun) przyszedł na świat w prowincji Hainan w 1861 roku. W wieku 17 lat zamieszkał w Bostonie pod opieką swojej bezdzietnej ciotki, gdzie rozpoczął praktykę w sklepie z herbatą i jedwabiem. W Stanach Zjednoczonych związał się z kościołem metodystów i przyjął chrześcijaństwo, zmieniając imię na Charles Soong. Po otrzymaniu dyplomu studiów teologicznych Charles powrócił do Szanghaju, aby tam rozpocząć działalność misyjną. W 1890 roku założył niewielkie wydawnictwo, drukujące tanie przekłady Biblii w potocznym języku chińskim. Przedsiębiorstwo przynosiło zyski, Charles zgromadził pokaźną fortunę.
Kariera Charlesa jako misjonarza była krótka. Sztywne i rygorystyczne metody krzewienia wiary narzucone przez kościół metodystów sprawiły, że Charles czuł się spętany nadmiarem nakazów i zakazów. Ponadto, rewolucyjna atmosfera ówczesnych Chin nie sprzyjała działalności misyjnej. Charles ostatecznie zrezygnował z głoszenia kazań, a niedługo później wstąpił w szeregi podziemnego antyqingowskiego ruchu oporu w Szanghaju. Właśnie w tym okresie zaprzyjaźnił się z Sun Yat-senem, którego poznał… na niedzielnym nabożeństwie. Panowie szybko znaleźli wspólny język i zostali dobrymi przyjaciółmi, Charles rozpoczął finansowanie kampanii politycznych Sun Yat-sena.
Qingling, podobnie jak jej siostry, kształciła się za granicą – w Stanach Zjednoczonych, w stanie Georgia. Song Ailing jako pierwsza zakończyła edukację i w 1909 roku powróciła do Chin. Za sprawą protekcji swojego ojca otrzymała stanowisko sekretarki Sun Yat-sena, który przebywał na emigracji w Tokio po nieudanej rewolcie przeciwko Mandżurom. Ailing była odpowiedzialna za obsługę korespondencji i dekodowanie szyfrowanych wiadomości od kierownictwa ruchu republikańskiego na kontynencie. Gdy Ailing wyszła za mąż, nową sekretarką Sun Yat-sena została jej młodsza siostra Qingling.
Sun i Qingling zapałali do siebie sympatią, a ich relacja szybko wyszła poza sprawy służbowe. Romans był trzymany w tajemnicy. Sun Yat-sen (starszy od Qingling o 26 lat) miał bowiem żonę, Lu Muzhen, z którą miał trójkę dzieci. Gdy Qingling w końcu wyznała swoim rodzicom, że planuje ślub z Sun Yat-senem, jej ojciec był głęboko wstrząśnięty. Poślubienie aktualnie żonatego, starszego mężczyzny z trójką dzieci, było sprzeczne z chrześcijańskimi wartościami rodziny Soong. Pomimo protestów ze strony ojca, Qingling postawiła na swoim. Pod osłoną nocy zbiegła na statek płynący do Tokio, a niedługo później wzięła ślub ze swoim wybrankiem, stając się tym samym Madame Sun Yat-sen.
Qingling stała się ukochaną powierniczką swojego męża i aktywnie angażowała się w działalność polityczną u jego boku. Była zapaloną orędowniczką praw kobiet. Uważała aranżowane małżeństwa za odrażające i od samego początku naciskała na rodziców, że za mąż wyjdzie tylko i wyłącznie z własnego wyboru. Sprzeciwiała się tradycji wiązania stóp dziewczynek i aktywnie promowała powszechny dostęp kobiet do edukacji.
„Chinki muszą zostać uwolnione spod jarzma trzech tradycyjnych posłuszeństw: posłuszeństwa wobec ojca, męża i syna”.
– pisała Qingling.
Na początku 1920 roku Soong kierowała Instytutem Kobiecego Kształcenia Politycznego, promując idee równości pomiędzy kobietami i mężczyznami.
„Kobiety są równe mężczyznom i tak samo, jak oni, są dobroczyńcami politycznej przyszłości Chin.”
– twierdziła.
Instytut udzielał schronienia kobietom uciekającym przed aranżowanymi małżeństwami. W tym samym czasie Qingling prowadziła badania nad warunkami pracy robotnic przemysłowych oraz zakładała liczne kluby dla kobiet, promując w społeczeństwie feministyczne idee równości i wolności.
Po śmierci Suna w 1925 roku polityczna rola Qingling nabrała szczególnie mocnego wydźwięku. Soong stała się ważną orędowniczką lewicowego skrzydła Guomindangu. Pragnęła, aby organizacja rozwijała się w kierunku zgodnym z Trzema Zasadami Ludowymi jej zmarłego małżonka i mocno krytykowała autokratyczne zapędy nowego przywódcy, Czang Kai-sheka. W 1927 roku, kiedy Czang Kai-shek przeprowadził brutalną czystkę komunistów, potępiła Guomindang za zdradę ideałów męża i całkowicie zerwała z nacjonalistami. Rozłam polityczny w strukturach GMD pokrył się z wewnętrznym rozłamem w rodzinnym życiu Qingling. W 1927 roku, jej siostra Meiling poślubiła Czang Kai-sheka, a rozgoryczona Qingling zerwała z nią wszelkie kontakty. Poróżnione siostry porozumiały się ponownie podczas II wojny światowej. Wówczas wszystkie trzy córki Charlesa Soonga i Ni Guizhen odłożyły na bok animozje i wspólnie pomagały ofiarom wojny, kobietom i dzieciom, rannym żołnierzom, szyły ubrania, brały udział w publicznych wystąpieniach wspierających opór Chińczyków przeciw Japończykom.
Gdy wybuchła wojna chińsko-japońska, Qingling założyła Instytut Opieki Społecznej, który oferował opiekę medyczną dzieciom na terenach kontrolowanych przez komunistów. W 1948 roku została honorowym przewodniczącym Rewolucyjnego Komitetu Chińskiego Guomindangu, odłamu sprzeciwiającego się nacjonalistycznym ideom Czang Kai-sheka. Po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 roku Qingling otrzymała honorowe stanowiska wiceprzewodniczącej nowej republiki. Dla wielu działaczy komunistycznych Soong symbolizowała związek pomiędzy ChRL a rewolucyjnym ruchem Sun Yat-sena.
Qingling otrzymała ważną pozycję w państwie, jednak realny zakres jej władzy politycznej był mocno ograniczony. Soong poświęciła się więc działalności charytatywnej: kierowała Federacją Kobiet oraz przewodniczyła organizacjom opiekującym się osieroconymi dziećmi.
Podczas burzliwego okresu Rewolucji Kulturalnej została zaliczona do grona rewizjonistów i poddana krytyce przez Czerwoną Gwardię. Przetrwała ten okres, głównie dzięki wstawiennictwu Zhou Enlaia, który zalecił wpisanie Soong Qingling na listę „osób chronionych”. Rekomendacja została własnoręcznie zatwierdzona przez Mao Zedonga. Krótko przed swoją śmiercią została mianowana honorowym przewodniczącym ChRL. W 1981 roku, po odejściu Qingling, w kraju ogłoszono trzydniową żałobę, urządzono jej państwowy pogrzeb i opuszczono do połowy flagi w chińskich ambasadach na całym świecie.
Siostry Ailing, Meiling oraz Qingling reprezentują główne siły ideologiczne Chin: kapitalizm, nacjonalizm i komunizm. Z nich wszystkich to właśnie Qingling jest historyczną bohaterką współczesnych Chin, tą z sióstr, która kochała Chiny. Dla części osób reprezentuje sumienie chińskiego narodu, po tym, jak zerwała swoje więzi z partią męża i pozostała wierna swoim ideałom. Dla innych Qingling jest politycznie naiwną zdrajczynią, „ptakiem w lakierowanej klatce”, którego komuniści wykorzystali wyłącznie do legitymizacji swojej władzy.
Słyszeliście kiedyś o Soong Qiling?
Tekst: Milena Świeboda
Zdjęcia:
- https://www.laitimes.com/en/article/1pbdm_1vatv.html
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Song_Qingling#/media/Plik:Soong_Ching_Ling_1920_shanghai.jpg
- https://en.wikipedia.org/wiki/Soong_Ching-ling#/media/File:Sun-Soong_wedding_photo_2.jpg
- https://www.theguardian.com/books/2019/oct/12/big-sister-little-sister-red-sister-jung-chang-review
- https://www.britannica.com/biography/Soong-Mei-ling
- https://en.wikipedia.org/wiki/Soong_Ching-ling#/media/File:Mao,_Soong_and_Deng_at_International_Meetings_of_Communist_and_Workers.jpg
Źródła:
- https://www.thinkchina.sg/photo-story-soong-sisters-and-their-place-chinese-modern-history
- https://www.bbc.com/culture/article/20151223-soon-qingling-the-mother-of-modern-china
- https://www.britannica.com/biography/Song-Qingling
Redakcja: Leszek B. Ślazyk
e-mail: kontakt@chiny24.com
© 2010 – 2022 www.chiny24.com