Trudna sytuacja demograficzna Chin jest tematem dyskusji niemal w każdym zakątku globu. Napisano i powiedziano o niej wiele.
Populacja Chin zmniejszyła się w 2022 roku po raz pierwszy od ponad 60 lat. Zanotowano tu jednocześnie najniższy wskaźnik urodzin w 37-letniej perspektywie pomiarów: zaledwie 6,77 urodzeń na 1000 osób.
Spada liczba zawieranych małżeństw. W ubiegłym roku przed urzędnikami stanu cywilnego w Chinach stanęło 6,83 mln par, najmniej od 37 lat.
Rząd centralny i rządy lokalne podejmują różne działania, aby zahamować te niekorzystane trendy.
W 2016 roku odstąpiono od polityki jednego dziecka, którą zainicjowano w 1978 roku. Wprowadzono wówczas możliwość legalnego posiadania dwójki dzieci dla par osób urodzonych podczas obowiązywania tej polityki. W 2021 roku władze poszły o krok dalej: legalnie można w Chinach posiadać troje dzieci.
Wymaga tu podkreślenia fakt, iż polityka jednego dziecka dotyczyła wyłącznie mieszkańców miast, a nigdy nie obejmowała par wywodzących się z mniejszości etnicznych. Innymi słowy, polityce jednego dziecka podlegali Chińczycy Han z miejskim hukou (zameldowaniem).
Od pewnego czasu władze różnych szczebli wprowadzają różnorodne zachęty, ulgi finansowe, bony pieniężne, dotacje mieszkaniowe, uruchamiają preferencyjne kredyty, przedłużają urlopy macierzyńskie i opiekuńcze, oferują dodatki finansowe, systemy zniżek za usługi (medyczne, transportowe, socjalne, etc.). Jednak efekty tych działań są znikome.
Ostatnio na pomoc władzom i agencjom rządowym niespodziewanie przychodzą chińskie przedsiębiorstwa.
Jednym z nich jest jedno z największych na świecie internetowych biur podróży Ctrip Group Co., Ltd. (携程集团有限公司), znane jako Trip.com. To spółka notowana na giełdach w Chinach i USA.
Od lipca br. firma wprowadza zachęty finansowe dla pracowników (a jest ich ponad 32 tys.), którzy zdecydują się na posiadanie dzieci. Każdy pracownik z minimum 3 letnim stażem pracy otrzyma roczny dodatek pieniężny wysokości 10 tys. RMB (ok. 5622 PLN) na każde nowonarodzone dziecko. Dodatek ten będzie wypłacany od chwili urodzin do ukończenia przez dziecko 5 lat.
Liang Jian Zhang (梁建章), prezes zarządu Ctrip Group ogłaszając ten program stwierdził, że firma planuje w najbliższych latach zainwestować w różne polityki socjalne i zachęty dla pracowników do posiadania dzieci ok. 1 mld RMB (ok. 562,22 mln PLN).
Proponuje on, aby zarząd spółki zwiększył pomoc finansową dla rodzin z dziećmi, zwłaszcza tych wielodzietnych, aby zmniejszyć ciężar finansowy wychowania dzieci ponoszony przez pracowników, aby większej liczbie młodych ludzi pomóc spełnić ich pragnienie posiadania wielu dzieci.
Prezes Ctrip Group widzi istotną rolę przedsiębiorstw w tworzeniu odpowiednich warunków dla młodych ludzi, którzy zdecydują się na powiększenie rodziny, na pierwsze i kolejne dzieci. Uważa zarazem, że rząd Chin powinien niezwłocznie wprowadzić szerokie ulgi podatkowe dla rodzin z dwójką czy trójką dzieci, bo takie działanie jest relatywnie proste i można je szybko uruchomić, najszybciej też odczują je chińskie rodziny. Poza tym, jego zdaniem, co najmniej od 2 do 5% PKB Chin powinno być wykorzystywane do zachęcania Chińczyków do dzietności, aby wskaźnik urodzeń mógł zostać podniesiony do średniej w krajach rozwiniętych, czyli do około 1,6. Niezbędna jest także reforma systemu edukacji, subsydiowanie zakupu mieszkań dla rodzin wielodzietnych i budowa większej liczby żłobków czy przedszkoli.
Ctrip nie jest jedyną firmą, która zdecydowała się na wprowadzenie zasad zachęcających pracowników do posiadania większej liczby dzieci.
Przykładem może być inna spółka giełdowa QiaoYin City Management Co., Ltd. (侨银城市管理股份有限公司), która w czerwcu br. zaproponowała swoim pracownikom m.in.:
- zwrot kosztów codziennych wydatków wynikających z opieki nad niemowlęciem (jak mleko w proszku czy pieluchy dla dzieci od 0 do 3 lat),
- opłacanie kosztów żłobka i przedszkola, a także
- wypłacenie jednorazowej premii w wysokości 100 tys. RMB (ok. 56227 PLN) pracownikom, którzy mają troje dzieci.
Inna spółka, Beijing Dabei Agricultural Science and Technology Group Co., Ltd. (北京大北农科技集团股份有限公司) od stycznia 2022 roku wydłużyła formalny („urzędowy”) płatny urlop macierzyński:
-
- 1 miesiąc na pierwsze dziecko,
- 3 miesiące na drugie dziecko i
- 12 miesięcy na trzecie dziecko.
Zarazem firma ta przyznaje jednorazową premię w wysokości
-
- 30 000 RMB (ok. 16 863 PLN) na pierwsze,
- 60 000 RMB (ok. 33 725 PLN) na drugie i
- 90 000 RMB (ok. 50 588 PLN) na trzecie dziecko.
Młodzi ojcowie zatrudnieni w spółce otrzymają 9 dni urlopu „tacierzyńskiego” na opiekę nad dzieckiem.
Problemy demograficzne to nie tylko wyzwanie dla władz, ale i przedmiot poważnej troski dla całości społeczeństwa. Pogłębianie się aktualnych trendów może przyczynić się do znacznego przyspieszenia starzenia się społeczeństwa, przełożyć w konsekwencji na sytuacje gospodarczą, zmniejszyć wpływy z podatków i składek do systemu emerytalnego, który i tak jest już mocno obciążony.
Zatem nic dziwnego, że coraz więcej instytucji i osób włącza się do walki o odwrócenie negatywnych trendów demograficznych.
Oprócz wielu innych czynników do niskiej dzietności w Chinach w bardzo znacznej mierze przyczyniają się wysokie koszty opieki nad dzieckiem i jego edukacji.
Jak oceniają firmy doradcze, średni koszt wychowania chińskiego dziecka w mieście od urodzenia, do ukończenia przez nie 18 roku życia, średnio zawiera się w kwocie 485 000 RMB (ok. 272 593 PLN), co odpowiada 6,9-krotności krajowego PKB per capita.
Źródła:
https://static.nfapp.southcn.com
Autor: 梁安基 Andrzej Z. Liang, 上海 Shanghai, 中国 Chiny
e-mail: azliang@chinamail.com
Redakcja: Leszek B. Ślazyk
e-mail: kontakt@chiny24.com
© Chiny: Fakty, Wydarzenia, Opinie – www.chiny24.com
