Jiang Zemin, w latach 1989–2002 sekretarz generalny Komunistycznej Partii Chin, w latach 1989–2004 przewodniczący Centralnej Komisji Wojskowej, w latach 1993–2003 przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej, twórca tzw. Zasady Trzech Reprezentacji, który doszedł do władzy po protestach na placu Tiananmen, zmarł w wieku 96 lat. Państwowe media podały, że zmarł dziś, w środę 30 listopada 2022 roku po południu czasu pekińskiego.
Jiang Zemin był jedną z najważniejszych postaci w Chinach w ostatnich dziesięcioleciach. To za czasów jego urzędowania Chiny dokonały niezwykłego w swej skali i skutkach skoku gospodarczego i cywilizacyjnego, który pozwolił Państwu Środka osiągnąć jego dzisiejszą pozycję.
Jiang doszedł do władzy po krwawej rozprawie z protestującymi na pekińskim placu Tiananmen w 1989 roku, która doprowadziła do nałożenia na Chiny wielu embarg i izolacji na arenie międzynarodowej.
Wydarzenie to zapoczątkowało ostrą walkę o władzę na szczycie Komunistycznej Partii Chin pomiędzy twardymi reakcjonistami i reformatorami. Ci drudzy, pod przywództwem Deng Xiaopinga ostatecznie zwyciężyli. Jiang Zemin, postrzegany jako pozbawiony dynamizmu i charyzmy biurokrata, został wyniesiony na najwyższe stanowiska w kraju, jako przywódca kompromisowy, w nadziei, że zjednoczy twardogłowych i bardziej liberalnych.
Pozory te wielu zwiodły. Pod kierownictwem Jiang Zemina Chiny stały się „fabryką świata”, gospodarka ChRL urosła do rozmiarów wcześniej niewyobrażalnych, w tempie, które zdumiało cały świat. Chiny zajęły miejsce w wąskiej grupie światowych potęg.
Jiang Zemin był współautorem pokojowego powrotu Hongkongu do macierzy w 1997 r. oraz wejścia Chin do Światowej Organizacji Handlu (WTO) w 2001 r., co splotło gospodarkę Chin z gospodarką światową.
Jiang Zemin, podobnie jak Deng Xiaoping nie łączył reform ekonomicznych i społecznych z reformami politycznymi (co wedle przewidywań administracji amerykańskiej miało być procesem naturalnym). Był krytykowany za brutalne rozprawienie się z sektą religijną Falun Gong w 1999 roku, która była postrzegana jako zagrożenie dla stabilności społecznej. W Chinach już za życia znalazł się w panteonie postaci, które przyczyniły się do przywrócenia Chinom należnej im pozycji na świecie, ale przede wszystkim wydźwignięcia Chin i samych Chińczyków z wielowiekowego zacofania i powszechnej biedy.
Dzisiejsza wiadomość ucina ostatecznie spekulacje dotyczące nieobecności Jiang Zemina na XX Zjeździe KPCh, który odbył się w dniach 16-22 października br. Strona chińska informowała o nienajlepszym stanie zdrowia wiekowego Jianga, zachodnie media upatrywały w jego nieobecności drugiego dna, wzajemnej niechęci Jianga i Xi.
“Ropuch”, jak go nazywano pozostanie we wdzięcznej pamięci wielu, wielu ludzi. W mojej na pewno. Nie jako konkretny człowiek, a raczej jako symbol pewnego okresu, który dziś definitywnie przeszedł do historii, a który z latami zapewne zacznie obrastać w pojęcie “starych, dobrych czasów”. Może w istocie nie były one takie dobre, ale z pewnością były pełne energii, nadziei, nowych wrażeń, człowieka (mnie), który był wciąż jeszcze bardzo młody.
Leszek B. Ślazyk
e-mail: kontakt@chiny24.com
© Chiny: Fakty, Wydarzenia, Opinie – www.chiny24.com
