Kultura i Tradycja Wiadomości Wiadomości

Tydzień za Wielkim Murem (06/19),

czyli Chiński Nowy Rok pod znakiem Świni

Andrzej Zawadzki-Liang 17-02-2019

0 878

Najważniejszym i w zasadzie jedynym wydarzeniem 6 tygodnia 2019 roku było w Chinach Święto Wiosny (Chiński Nowy Rok, Nowy Księżycowy Rok) i jemu poświęcony jest niniejszy Tydzień za Wielkim Murem.

5 lutego rozpoczął się w Chinach Nowy Rok. Rok pod znakiem Świni („Prosiaka”), który następuje po roku „Psa”, a poprzedza rok „Szczura”. Każdy z 12 znaków chińskiego horoskopu obowiązuje przez okrągły lunarny rok. Okresem pod znakiem Świni były dla przykładu lata 1935, 1947, 1959, 1971, 1983, 1995, 2007, jest rok obecny 2019, a kolejnym będzie rok 2031 itd., itd.

Z każdym znakiem chińskiego horoskopu związane są symbole, zdarzenia, zjawiska pozytywne i negatywne. Dla osób urodzonych w Roku Świni szczęśliwe są:

Numery: 2, 5, 8 i różne ich polaczenia np.25, 58;
Dni: każdy 17 i 24 w chińskim tradycyjnym kalendarzu księżycowym;
Kolory: zloty, szary, brązowy, zloty;
Kwiaty: hortensja I stokrotka
Miesiące: 2, 7, 10,11 chińskiego kalendarza;

zaś nieszczęśliwe:

Kolory: czerwony, niebieski, zielony;
Numery: 1, 7
Miesiące: 4, 9 i 12 chińskiego kalendarza;

Urodzeni w Roku Świni są sumienni, empatyczni i hojni. Gdy wyznaczą sobie cel, będą poświęcać całą swoją energię na jego osiągnięcie. Choć Prosiaki rzadko oczekują pomocy od innych, same nie odmawiają jej potrzebującym. Świnie wierzą ludziom, nie podejrzewają złych zamiarów, więc łatwo jej oszukać. Świnie napotykając problemy, doświadczając kłopotów, wykazują spokój i opanowanie. Pomimo problemów realizują swoje zadania (na przykład w pracy) właściwie i starannie. Mają wielkie poczucie odpowiedzialności, dlatego też dążą do tego, aby zakończyć to, w co się zaangażowały. Ludzie spod tego znaku są zazwyczaj szczodrymi optymistami, którzy jednak unikają ciężkiej pracy. Ten rok (2019) dla Świń to czas sprzyjającej Fortuny, czas dobry dla pomnożenia majątku. W roku 2019 czeka je istotny zwrot w karierze, który ostatecznie okaże się zwrotem w dobrą stronę. Dla przedsiębiorców będzie to dobry rok dla rozwoju ich firm. Szczególnie łaskawy dla nich będzie ostatni miesiąc tego znaku (styczeń 2020).

Zdrowie: zaleca się Świniom poszukiwanie równowagi pomiędzy pracą, a odpoczynkiem. Zalecana jest również ostrożność i rozwaga w podróżach, bo zwłaszcza w wędrówkach pieszych i podróżach własnym transportem czyhają na Świnie różne zagrożenia. W miłości będzie to szczęśliwy rok dla mężczyzn spod tego znaku. Odnajdą w sobie łatwość nawiązywania kontaktów z atrakcyjnymi dla nich partnerkami. Panie Prosiaki będą musiały poświęcić więcej energii na znalezienie partnera, dokonywane wybory niekoniecznie będą tymi właściwymi.

Idealne zawody dla tego znaku to m.in.: naukowiec, chemik, technik, muzyk, restaurator, pracownik socjalny, budowniczy, kucharz, pracownik administracji.

Znani ludzie urodzeni w Roku Świni to np.: Henry Ford, Ronald Reagan, Arnold Schwarzenegger, Hilary Clinton, Woody Allen, Fred Astaire, Richard Attenborough, Ernest Hemingway, Alfred Hitchcock, Elton John, Kevin Kline, Jerry Lee Lewis, Steven Spielberg, Emma Thompson, Elon Musk.

Generalnie będzie to dla nas wszystkich czas przepełniony optymizmem, który pozwoli nam przejść przez różne niepewności i zawirowania tego okresu. Szczęście uśmiechnie się do nas w odpowiednim miejscu i czasie. Każdy (nie tylko Świnie!) będzie miał szansę odnieść sukces w 2019. Oby każdy z nas wykorzystał łaskawość Fortuny, czego serdecznie życzę.

Foto: Xinhua

Aby bez przeszkód spędzić Chiński Nowy Rok i przeżyć szczęśliwie kolejnych 12 księżycowych miesięcy w okresie świętowania wypada przestrzegać tradycyjnych nakazów i zasad.

W dzień Nowego Roku nie wolno sprzątać, ani wynosić z domu śmieci. Nie chcemy przecież sprawiać wrażenia, iż wymiatamy/wypędzamy szczęście i bogactwo z domu.
Nie oznacza to, że pozostawiamy nasz dom, nasze otoczenie brudne, zabałaganione. Porządki należy zrobić przed wigilią świąt, a najpóźniej do północy dnia wigilii. Przestrzeganie tej zasady pozwoli wyrzucić z domu niepowodzenia i wszystko to co złe wydarzyło się w starym roku.
W pierwszym dniu Nowego Roku nie wolno myc włosów. Łamiąc ten nakaz zmywamy wszelkie bogactwo, które na nas czeka w nowym roku.
Należy odpowiednio udekrować drzwi wejściowe do domu i sam dom. Dekorowanie zaczyna się już na 10 dni przed nowym rokiem, a dominujacym kolorem wszystkich ozdób jest czerowny. Wywieszane są czerwone latarnie, na drzwiach napisy/idiomy zapewniąjce powodzenie, życzenia noworoczne, znaki odstarszające zło. Obowiązkowym symbolem malowanym złotem jest 福 (fu) – szczęście, fortuna.
W wigilię Świąt, jak i podczas całego Chińskiego Nowego Roku nie należy nikomu ofiarowywać w prezencie zegarka. (Dotyczy to również całego roku i wszelkich innych okazji). Słowo „zegarek” w języku chińskim wymawia się w spośób niezwykle zbliżony do – w wolnym tłumaczeniu – „idź na pogrzeb”, „weź udział w pogrzebie”. Co więcej, zegarek to znak upływajacego czasu. Nie należy go zatem nigdy prezentować osobom starszym.

– Najlepszym, najmilej widzianym prezentem dla dorosłych są owoce, dla dzieci (tych małych i już bardzo dużych) zaś czerowne koperty z pieniędzmi – hongbao 红包 ( o tym napisze osobno, bo to tradycja ciekawa i zmieniająca się wraz z zamożnością społeczeństwa, a także pojawianiem się nowych technologii).

– na Nowy Rok nigdy nie zakładaj ubrań w kolorze białym, czy czarnym. To kolory kojarzone z żałobą. Kolorem właściwym jest kolor czerowny – barwa szczęścia. Z tego też powodu czerwień dominuje na chińskich ślubach, a nie dlatego, że to kolor symboli KPCh. Choć wygląda na to, że i dla tej organizacji płyną korzyści z wyboru czerwieni jako koloru „firmowego”. Ważne: w dniu Nowego Roku trzeba odziewac się w nowe ubrania. Stare – do szafy.

– W pierwszy dzien Nowego Roku na śniadanie nie je się ryżu na wodzie (congee). To potrawa biednych i tych, od których odwróciło się szczęście. Spozywanie go na świąteczne śniadanie przynosi złą wróżbę: w nadchodzącym roku możemy doświadczyć biedy.

– Ale w czasie Chińskiego Nowego Roku congee raczej nikomu nie grozi. To okres nieustannego jedzenia ulubionych, najsmaczniejszych (dla domowników i gości) potraw, których spożycie ma często znaczenie symboliczne. Piszę o tym poniżej.

Jeśli w tym roku złamaliście któryś z nakazów – trudno. W przyszłym roku też będzie Swięto Wiosny, będziecie mieli okazję się poprawić.

Niewątpliwe najważniejszym momentem Święta Wiosny jest wigilia Chińskiego Nowego Roku, wspólna kolacja całej rodziny. Na ten wyjątkowy moment wszyscy czekają przez cały rok. To czas kiedy rodziny starają się być razem, których członkowie zjeżdżają do domu rodzinnego z najdalszych zakątków świata. Przypomina to polską Wigilię, ale w Chinach to ponad 4000 letnia tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie. Wszystkie dania przygotowywane na wigilijną wieczerzę mają swoje znaczenie, symbolikę. Chiny swoim zróżnicowaniem kulturowym, różnorodnością regionów i stylów sprawiają, iż jest bardzo trudno stworzyć jedno wigilijne menu. Są jednak pewne podobieństwa. I tak na większości chińskich stołów w ostatnią noc starego roku znaleźć się muszą:

Pierogi. Nazywane po chińsku jiaozi (饺子) od ponad 1,800 lat. Są daniem obowiązkowym Chińskiego Nowego Roku szczególnie na północy Chin. Jiaozi brzmi bowiem podobnie jak „wymiana między starym, a nowym”. Ten kto je w wigilie Nowego Roku, jiaozi zamierza zostawić przeszłość (złą, niekorzystną) za sobą, a przywitać przyszłość – Nowy Rok. Popularnym nadzieniem pierożków jiaozi jest kapusta chińska (bogactwo), lub zielony por (dobrobyt). Starsi Chińczycy mówią, że im więcej zjesz jiaozi w czasie tej wigilii, tym więcej będziesz miał pieniędzy w nowym roku. W wielu regionach Chin elementem tradycji jest wspólne lepienie pierogów jiaozi. Synowa, która weszła do rodziny w mijającym roku powinna ulepić pierogi dla seniorów rodu swojego męża. Ich smak winien secydować, czy zostanie przyjęta do rodziny, czy nie…. Pierogi, bez względu na dziennie, powinny być słodkie, ugotowane na parze, ewentualnie w wodzie. Smażenie jiaozi dyskwalifikuje synową.

Daniem serwowanym na kolacji w południowych Chinach są kulki z kleistego ryżu, zwane po chińsku – tangyuan (汤圆). W przeciwieństwie do pierogów jiaozi (饺子) mają one słodkie nadzienie. Robione są najczęściej z mąki ryżowej, nadziewane są owocami, brązowym cukrem, pastą z czerwonej fasoli. Gotowane w ozie, podawane są całej rodzinie wraz z ryżem sfermentowanym oraz słodkim imbirowym syropem. Okrągły kształt pierożków jest symbolem jedności rodziny. Tangyuan mogą mieć tez różne nadzienie i dodatki w zależności od prowincji, czy regionu. Na północy nazywane są Yuan Xiao (元宵) i spożywane 15 (ostatniego) dnia obchodów Chińskiego Nowego Roku – w dniu Święta Latarni.

Nie może zabraknąć na stole warzyw. Mamy tu do czynienia z grą słów. Pozornie nie związane ze sobą zjawiska, przedmioty brzmią w języku chińskim bardzo podobnie, jak „morze” i „może”, tudzież „Jerzy” i „jeży”. Tradycyjnie, wszystkie dania warzywne są związane z grą słów, a każde oznacza dobre życzenia na nadchodzący rok. Choć wybór warzyw może się różnić w różnych regionach, kilka potraw z nich jest oczywistą oczywistością w całych Chinach. Na przykład kapusta oznacza "nieograniczonego bogactwa", natomiast nasiona lotosu, to życzenie wielodzietności i zdrowia dla rodziny. Na południu Chin często podawane są pędy bambusa, uważane za symbol długowieczności, jak również szczęścia. Tymczasem na północy Chin, najważniejszym warzywem na stole jest por. Jego nazwa brzmi bowiem jak niekończąca się fortuna. Warzywa pojawiające się na stole w trakcie kolacji noworocznej mogą być słodkie, słone lub pikantne, gotowane, smażone, czy na parze. Zawsze oznaczają szczęcie i zdrowie dla całej rodziny.

Kolacja wigilijna nie może być bez… ryby. Dla każdej chińskiej rodziny to nieodzowne danie kolacji wigilijnej. Wymowa słowa ryba – Yu (余), przypomina brzmieniem słowo dostatek/nadwyżka. Brzmienie tradycyjnych życzeń noworocznych ma konotacje z rybą: nie nie you yu 年年有余 – „dostatku jedzenia i pieniędzy”. Na wigilijnym stole muszą pojawić się odpowiednie ryby. Najczęściej przygotowane są te z rodziny karpiowatych (znamy to?). W wielu regionach Chin ważne jest, aby podczas jedzenia dania z ryby pozostawić nienaruszoną głowę i ogon. Związane jest to z chińskim idiomem oznaczającym zakończenia niedokończonego i pozytywnym ruchem w dobrym kierunku. Ryba (jeśli przygotowana w całości) musi być zwrócona głową w kierunku najstarszego członka rodziny, aby okazać należny mu szacunek. Ci siedzący od strony ogona ryby, zobligowani są do wznoszenia toastów, które przyniosą powodzenie całej rodzinie. Ryby na chińskim stole mogą być w smaku słodkim, słonym lub pikantnym. Gotowane, smażone lub na parze. Ryba jest ryba.

Na noworocznym stole nie może zabraknąć dań z mięsa. Najpopularniejszym z nich jest duszony boczek wieprzowy w czerwonym sosie. Danie znane od ponad 1,500 lat. Główne składniki to oczywiście boczek, słonina ze skórą, imbir, aromatyczne przyprawy, cukier, sos sojowy i anyż. Boczek i słonina gotowane są tak długo, aż przypominają konsystencją żelatynę o miękkim i tłustym smaku. W ciągu wieków danie to modyfikowano, choćby poprzez dodawanie wina. Boczek w czerwonym sosie był jednym z ulubionych dań Przewodniczącego Mao Zedonga, przy czym przedkładał on wieprzowinę z dodatkiem cukru i soli ponad tą tradycyjnie doprawianą sosem sojowym. Bez względu na konotacje historyczne boczek na dzisiejszym chińskim stole to symbol dostatku i wspanialej kariery.

Na zakończenie wieczerzy wigilijnej, na deser, nie może zabraknąć owoców. Szczególnie wyczekiwane są mandarynki, pomarańcze i pamelo. Ich okrągły kształt, złoty kolor, symbolizują obfitość, a nazwy w języku chińskim zbliżone są do słowa „szczęście”. Jedząc te cytrusy w czasie Chińskiego Nowego Roku zapewniamy sobie dobrobyt i powodzenie.

Foto: ChinaPlus/Hu YiJing

Typowe tradycyjne dania na stole wigilijnym w prowincji Hubei.

Co robić po tak obfitej kolacji noworocznej? Nic prostszego: zawsze od godziny 20:00, w wigilię Nowego Roku oglądamy Noworoczną Galę Centralnej Telewizji ChRL (CCTV1), obecną od 36 lat na chińskiej antenie. To największe widowisko telewizyjne na świecie: trwa 4 godz. 47 minut i 24 sekundy, z oglądalnością (w tym roku) 1 mld 17 mln widzów, spośród których aż 96.68% ocenia show pozytywnie. Gala transmitowana jest przez telewizję państwową do 240 chińskich lokalnych stacji telewizyjnych oraz do 220 stacji zagranicznych ze 160 krajów. W tym roku każdy znalazł w programie Gali coś dla siebie. Były piosenki upamiętniające powstanie narodu chińskiego. Były tańce Ujgurów, Tybetańczyków i mniejszości mongolskiej. Najpopularniejsi obecnie wykonawcy chińscy śpiewali pieśni o miłości do płci przeciwnej, jak i o miłości do ojczyzny. Małej i dużej. Opowiadali zabawne historie i dowcipy w studio o pow. ponad 6,500 metrów kwadratowych. Widowisko nie mogło obyć się bez skeczy komediowych dotyczących problemów społecznych, takich jak oszustwa, konflikty małżeńskie i korupcja. Wszystkie scenki kończyły się – rzecz jasna – optymistycznie. Recytowano poematy ukazujące Chiny bez chorób, ubóstwa, żyjące w dostatku. Gwiazdy show biznesu z Tajwanu, Hong Kongu i Makao odśpiewały pieśń "Wracając do domu". Młodzieżowa grupa TFBoys wykonała utwór „Jesteśmy Marzycielami”, inspirowany słowami przemówienia prezydenta Xi Jin Pinga z 1 stycznia 2019 roku.

A’propos: w latach 1986-2007 gwiazdą Gali 20 krotnie była Peng Li Yuan, żona prezydenta XI Jan Ping, (sopran – ówcześnie solistka wojskowego zespołu pieśni i tańca) wykonująca piosenki wojskowo-patriotyczne. W roku 2013 gwiazdą gali była sama Celine Dion. Oprócz utworów ze swojego standardowego repertuaru śpiewała chińskie pieśni ludowe.

Tak doszliśmy do nie mniej ważnej tradycji chińskiego nowego roku wręczania czerwonych kopert z pieniędzmi zwanych „hongbao” (红包). W ten sposób starsze pokolenie wyraża życzenia pomyślności pokoleniom młodszym. Dawniej koperty wręczano dzieciom i wszystkim członkom rodziny pobierającym nauki, a sumy w kopertach nie były wielkie (20 RMB – 100 RMB). Ale „państwo rośnie w siłę, a ludzie żyją dostatniej”. Dzieciom wręcza się już znacznie większe kwoty (1000, 2000 i więcej), po świętach trafiają one na bankowe konta. Kiedy dzieci kończą 18 lat rodzice przekazują im zebrane pieniądze na dalszą naukę (studia), lub na inne aktualne potrzeby. Obecnie wręcza się koperty hongbao również dziadkom i babciom, rodzicom, jako wyraz szacunku dla starszych i podziękowanie za wysiłek, który włożyli w wychowanie dzieci, wnuków. Od lat 80-tych rozpowszechnił się zwyczaj wręczania czerwonych kopert pracownikom przez szefów i pracodawców. Pracodawca, który nie wręczy pracownikowi hongbao przez Świętem Wiosny może z góry założyć, że się z danym pracownikiem po Nowym Roku już nie spotka. To obyczaj – obowiązek, dla którego pracodawcy przygotowują specjalne budżety. Norma też jest, iż czerwone koperty wręcza się w dniu ślubu młodożeńcom. W tym przypadku w kopercie nie może być mniej niż 1000RMB. Czerwone koperty to także bardzo wygodny sposób przekazywania „korzyści majątkowej”. Wręcza się je bowiem nie tylko rodzinie, przyjaciołom, ale również współpracownikom, pracownikom, kooperantom, etc. Zatem w tych „naturalnych” okolicznościach można bezkarnie, publicznie dać komuś w łapę. W kopercie powinny być banknoty w szczęśliwym kolorze, czyli czerwonym. A tak się składa, że ten kolor mają banknoty 100 juanowe. Same koperty również musza być czerwone, brońcie bogowie, aby koperta biała (kolor żałoby, omen śmierci). Kopert wręczane w wigilię i w dniu Nowego Roku pozostają zamknięte do Święta Latarni. Wtedy można je otworzyć i policzyć ile Fortuna przyniosła w tym roku. Wielkim faux pas jest zaglądanie do koperty i liczenie pieniędzy przy osobie, która kopertę wręczyła.

W ostatnich paru latach te tradycyjne, fizyczne czerwone koperty wykonane z ozdobnego papieru, kartonu ustępują miejsca nowoczesnym formom. Tradycję wypierają nowe technologie. Cyfrowe czerwone koperty sa usługami specjalnymi wszystkich aplikacji płatności mobilnych w Chinach. Pierwszy wprowadził je w roku 2014 WechatPay należący do koncernu Tencent. Wirtualne hongbao natychmiast stały się hitem. Korzystając z tego serwisu w ciągu sekundy można przesłać określoną kwotę z jednego konta WechatPay na drugie konto. Prosto i wygodnie.

W okresie Chińskiego Nowego Roku wszędzie krążą czerwone koperty (i czerwone banknoty) zarówno te tradycyjne, jak i te nowoczesne. Operatorzy płatności mobilnych mieli z nimi sporo roboty już na 2 tygodnie przed świętami. Natomiast w wigilię Nowego Roku (4 lutego) wg. Danych platformy Nets Union Clearing Corporation (należącej do centralnego banku ludowego, przez którą przechodzą wszystkie płatności mobilne) ogólna wartość przesłanych wirtualnych czerwonych kopert przekroczyła sumę 3.5 mld RMB. W szczytowym momencie obsługiwano… 44,000 transakcji na sekundę.

W tym roku w trakcie Galii Noworocznej CCTV firmy Baidu, Sina Weibo, Douyin, Wechatpay i Alipay rozdały w formie wirtualnych czerwonych kopert na sumę ponad 1 mld RMB. Telewidzowie mogli je wylosować używając odpowiednich aplikacji i podążając śladem instrukcji pojawiających się na ekranie. Do wygrania były kwoty od 20.19 RMB do 2019 RMB. Tylko Baidu odnotowało 20.8 mld wejść na aplikację loteryjną w trakcie trwającej niecałe 5 godzin Gali Noworocznej CCTV. Według przeprowadzonych ankiet pomysłem zachwyceni byli zwłaszcza młodzi ludzie (wreszcie coś do roboty w trakcie niezbyt intrygującego telewizyjnego show według schematów znanych kiedyś w Polsce z enerdowskigo Friedrichstadtpalast Show). Z kolei telewizja państwowa znalazła sposób, by choć od czasu do czasu przyciągnąć młodą generację widzów.

Ale dla mnie osobiście koperta wirtualna nie ma takiego uroku, jak ta wręczana (ładna, czerwona, i nie cienka) wraz z życzeniami przez żywą, bliską osobę. Coraz bardziej dehumanizuje się to nasze życie. To noworoczne, niestety, też.

Foto: Getty

Różne są nagrody na koniec roku księżycowego dla uczniów za osiągniecia w nauce i sporcie. Chińskie szkoły od lat prześcigają się w pomysłach. A pomysły są niebanalne:

– 70 najlepszych uczniów z rodzin o niskich dochodach ze szkoły w mieście Dudong, gmina Sanjiang Dong, Region Autonomiczny Guangxi Zhuang (płd. Chiny) otrzymało wraz ze świadectwami semestralnymi połcie wieprzowe o wadze 1.5 kg;

(Photo/Chinanews.com)

Najlepsi uczniowie szkoły średniej w dystrykcie Nan’an miasta Quanzhou, w prowincji Fujian (płd.- wsch. Chiny) otrzymali jako nagrody golonki wieprzowe o wadze zależnej od wyników od 1.5 do 2.5 kg;
Ryby ze stawu szkolnego stały się nagrodą dla najlepszych uczniów szkoły w Dongguan, prowincja Guangdong (płd. Chin);
Natomiast warzywami ze szkolnego ogródka nagrodzono osiągniecia najlepszych uczniów szkoły średniej Huixing w Hangzhou, w prowincji Zhejiang (wsch. Chiny);

Nie wszyscy uczniowie ucieszyli się z nagród, czym podzielili się ze społeczeństwem za pomocą mediów społecznościowych. Zamiast Ryb, czy wieprzowiny woleliby na przykład karty zwalniające z części zadań domowych lub z pisania cotygodniowych testów.

Dyrektor średniej szkoły z Hangzhou, pan Jingfang, zarządził, iż wyróżniający się w nauce uczeń powinien być nagrodzony słowną pochwałą wychowawcy, wygłoszoną przed całą klasą, koniecznie w obecności rodziców. Uroczystość taka ma trwać nie mniej niż 5 minut.

W tym roku szkoły nagradzały wybitnych uczniów również:

– biletami do kina na film, który zostanie obejrzany w towarzystwie….dyrektora szkoły;

– artykułami codziennego użytku takimi jak: chusteczki higieniczne, elektryczne koce, czajniki, termosy, proszki do prania, płyny do mycia ciała. Pewien student chińskiego uniwersytetu za wygranie wyścigu na 800 metrów otrzymał w nagrodę dwa opakowania żelu pod prysznic wraz z zapewnieniem, że co 3 miesiące będzie otrzymywał kolejne 2 opakowania takiego żelu. I tak do końca studiów.

Zdarzają się też szczególnie wartościowe nagrody. Uczeń szkoły średniej (obecnie student) z miasta Enping, Jiangmen, w prowincji Guangdong (pld. Chin), za osiągniecie najlepszych wyników na egzaminach do szkoły wyższej (gaokao) w całej prowincji, otrzymał od miejscowych władz mieszkanie o powierzchni 133 m2. W 2014 roku inny student z tego miasta otrzymał nagrodę w wysokości 1 mln RMB (pół miliona złotych) za zakwalifikowanie się do najlepszego chińskiego uniwersytetu i rozpoczęcie studiów w Pekinie.

To się nazywa motywacja.

A zatem oby i nam w tym Nowym Roku nie zabrakło motywacji, zdrowia i sukcesów.