Choć współcześni archeologowie nie są zgodni co do istnienia dynastii Xia – tradycyjna chińska historiografia nigdy nie poddawała tego w wątpliwość.
Na początku I wieku p.n.e. Sima Qian (ok. 145-90 p.n.e.), największy ze starożytnych historyków chińskich, wymienił w swych pismach 17 królów Xia, władców z pierwszej dynastii chińskiej.
Ich rządy w różnych źródłach datuje się na okres wczesnej epoki brązu – między 2071 a 1600 r. p.n.e. (choć istnieją tu rozbieżności nawet o kilkaset lat). Ponieważ na istnienie kolejnej chronologicznie dynastii Shang, mamy już niezbite dowody w postaci wielu inskrypcji oraz przedmiotów z tamtej epoki, zasadnym wydaje się założenie, iż przed tą dynastią musiała istnieć jakaś forma kształtowania kultury i państwowości, tym bardziej, iż pierwociny znaków pisma chińskiego znajdowano już na neolitycznych naczyniach.
W roku 1959 w pobliżu miasta Yanshi w prowincji Henan naukowcy odkryli pozostałości dużej osady, która mogła być jedną ze stolic państwa Xia. W centrum dużego obszaru mieszkalnego o powierzchni ponad 10 tys. metrów kwadratowych odnaleziono fundamenty pałacu, otoczonego murem zadaszonych korytarzy. Według chińskich archeologów tak złożona konstrukcja świadczy o istnieniu zaawansowanej organizacji polityczno-społecznej, będącej w stanie planować i realizować przedsięwzięcia takie, jak budowa tak dużego obiektu.
Co więcej, inne stanowiska archeologiczne z okolicznych prowincji Shaanxi, Shanxi i Hubei dostarczyły kolejnych dowodów na istnienie dynastii Xia – prymitywny pług, naczynia ceramiczne z wyrytymi znakami, cenne rytualne nefryty, prostej konstrukcji narzędzia z brązu. Są to najstarsze tego typu przedmioty odnalezione dotychczas na terenie Państwa Środka, które pozwalają powiązać początek epoki brązu z okresem kultury Xia, nazwanej później, od miejsca słynnych znalezisk, kulturą Erlitou.
Co ciekawe, niemal wszystkie odkryte dotychczas przedmioty pochodzące z Erlitou są pozbawione ozdób, gdyż zostały wytworzone przez odlewanie, a nie wykucie, tak typowe dla innych części świata tamtego okresu. Technologia ta wymagała budowy dosyć skomplikowanego wysokotemperaturowego pieca i dużej ilości surowego metalu, ale dzięki bagażowi doświadczeń odziedziczanych po neolitycznych twórcach ceramiki i bogatym złożom rud na terenie Chin, rzemieślnicy dynastii Xia podołali zadaniu!
Chińska tradycja opisuje dynastię Xia jako wzór moralności, mądrości, pracowitości i odwagi, co pokrywa się z koncepcją Mandatu Niebios promowaną przez konfucjanistów Dynastii Zhou. W myśl tej koncepcji, okres Xia był złotym wiekiem, na którym mogą wzorować się współcześni władcy. Jedynie ostatni z królów Xia, Jie, miał być ciemiężycielem, przeciw któremu nastąpił bunt, który kolejna z dynastii Shang wykorzystała dla przejęcia władzy.
Źródła:
1. J. Pimpaneau, Chiny. Kultura i tradycje, wyd Dialog, Warszawa 2001
2. P. Buckley ebrey , Historia Chin, Muza SA Warszawa, 2002
3. Pomocnik Historyczny Polityki, Historia Chińczyków 9/2012, Warszawa
Autor: dr Ewa Fronczak
e-mail: ewaslebzak@interia.pl
Redakcja: Leszek B. Ślazyk
e-mail: kontakt@chiny24.com
© www.chiny24.com
