Jak podały chińskie media publiczne, dziś (piątek 27.10.2023) nad ranem zmarł były premier Li Keqiang. Miał 68 lat.
Jak podała telewizja państwowa CCTV Li Keqiang, przebywający na wakacjach w Szanghaju, doznał niewydolności serca w czwartek wieczorem i zmarł tuż po północy. Zaledwie w miesiąc po przejściu na emeryturę.
Li, który urodził się w lipcu 1955 r. we wschodniej prowincji Anhui, gdzie jego ojciec był lokalnym urzędnikiem, przez dwie kadencje (2013-2023), jako wykształcony ekonomista i numer 2 w Komunistycznej Partii Chin, kierował drugą co do wielkości gospodarką świata.
Rok temu, w październiku 2022 r., ustąpił z funkcji członka Stałego Komitetu Biura Politycznego KC KPCh, najważniejszego ciała politycznego w Chinach. Po raz ostatni wystąpił publicznie jako premier w marcu tego roku. Wypowiedziane przez niego wówczas pożegnalne komentarze analizowano pod kątem różnic z coraz bardziej dominującym prezydentem Xi Jinpingiem.
Podczas swoich dwóch kadencji na stanowisku premiera, odcisnął piętno na polityce gospodarczej. Li był znany ze swojej gotowości do tolerowania wolniejszego wzrostu i wzmacniania reform, zerwania z podejściem swego poprzednika Wen Jiabao, który wprowadził pakiet stymulacyjny o łącznej wartości 4 bilionów juanów (586 miliardów dolarów w tamtym czasie) podczas globalnego kryzysu finansowego w 2008 roku.
Trzy kluczowe filary podejścia Li:
- brak bodźców stymulujacych,
- delewarowanie i
- reformy strukturalne
stały się znane jako “Likonomics” i doprowadziły do tego, że stopa wzrostu PKB Chin ustabilizowała się na poziomie 6% w latach 2015-2019. Za jego kadencji rząd kładł nacisk na rozwój zaawansowanych technologii i konsumpcję krajową, aby utrzymać wzrost.
Jako urzędnik nr 2 w Państwie Środka odpowiedzialny za wdrażanie polityki gospodarczej, Li co roku znajdował się w centrum uwagi, gdy przedstawiał roczne sprawozdanie z prac rządu i budżet krajowy podczas Dwóch Sesji.
Ostatnie lata Li Keqianga na stanowisku premiera upłynęły pod znakiem pandemii COVID-19 i rygorystycznej polityki prezydenta Xi “zero COVID”. Władze w całym kraju nakładały często drakońskie blokady, aby powstrzymać rozwój epidemii. Li był powszechnie uważany za pragmatyka, czasami nawet działając w sposób uznawany za swego rodzaju akty buntu.
I tak na przykład podczas wizyty inspekcyjnej w Yunnan w apogeum lockdownów, która to wizyta przedstawiana była przez wszystkie chińskie media, Li rozmawiał z lokalnymi mieszkańcami bez maski na twarzy i zdawał się kwestionować, czy polityka Xi “przetrwa próbę czasu”.
Były też inne momenty, w których Li wydawał się nieco odstawać od reszty kierownictwa partii.
Podczas konferencji prasowej w marcu 2022 r., wkrótce po inwazji Rosji na Ukrainę, Li opisał sytuację jako “niepokojącą”. Wezwał do rozmów w sprawie zawieszenia broni, a jednocześnie powstrzymał się od usprawiedliwiania działań Rosji “uzasadnionymi obawami Moskwy dotyczącymi bezpieczeństwa”, co minister spraw zagranicznych Wang Yi podkreślił wielokrotnie kilka dni wcześniej.
Podczas owej konferencji Li poinformował również dziennikarzy, że będzie ona jego ostatnią w roli premiera. Wielu dziennikarzy było zaskoczonych szczerością premiera na tak wiele dni przed podjęciem ostatecznej decyzji przez zjazd KPCh, który miał się odbyć siedem miesięcy później, w październiku.
Informacja o śmierci Li wstrząsnęła mieszkańcami Chin, a zwłaszcza Szanghaju, w którym Li właśnie przebywał, gdzie zmarł.
W chińskich mediach społecznościowych pojawiły się wyrazy żalu i hołdu. W serwisie mikroblogowym Weibo wiadomość o śmierci byłego premiera wyświetlono ponad 1 miliard w niecałe dwie godziny.
Wielu użytkowników udostępniło fragmenty materiałów wideo z Li wzywającym do większej pomocy dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Posty cytowały Li, który powiedział w 2020 roku, że w Chinach żyje 600 milionów ludzi, którzy zarabiają mniej niż 1000 juanów (140 USD) miesięcznie, a których pandemia dotknęła szczególnie pogarszając i tak trudna sytuację.
Zawsze wydawał mi się bardzo zaangażowany w rozwój Chin, ciekawy intelektualnie, z bardzo wyrafinowanym zrozumieniem chińskiej gospodarki i tego, jak Chiny mogą uczyć się z międzynarodowych dobrych praktyk w zarządzaniu gospodarką
– napisał w serwisie X Bert Hofman, dyrektor Instytutu Azji Wschodniej w Singapurze.
Bez wątpienia Li został ukształtowany jako przywódca przez miejsce, w którym się urodził i wychowywał. A urodził się w gminie Dianyuan, zubożałym regionie rolniczym. Podczas rewolucji kulturalnej w 1974 został skierowany do pracy fizycznej, podobnie jak wielu jego rówieśników, celem reedukacji.
Później został przyjęty na wydział prawa na prestiżowym Uniwersytecie Pekińskim i ukończył doktorat z ekonomii pod kierunkiem Li Yininga, który był znany z popierania reform akcjonariatu. Piął się po szczeblach kariery, by stanąć na czele Ligi Młodzieży Komunistycznej, podobnie jak jego mentor Hu Jintao, poprzednik Xi.
Li został wybrany do najwyższego organu decyzyjnego partii, Stałego Komitetu Biura Politycznego, w 2007 roku wraz z Xi. Później zajął stanowisko nr 2 w partii po tym, co niektórzy obserwatorzy uznali za wewnętrzną walkę o władzę.
15 marca 2013 objął urząd premiera Chińskiej Republiki Ludowej. Swoje pierwsze wizyty zagraniczne złożył w Indiach i Pakistanie. Podczas podróży do Europy odwiedził Niemcy i Szwajcarię.
18 marca 2018 Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych ponownie wybrało go na urząd premiera ChRL. 27 stycznia 2020 odwiedził Wuhan, aby osobiście kierować pracami związanymi z zapobieganiem epidemii.
Jako szef Rady Państwa, Li forsował bardziej liberalną i przyjazną dla biznesu politykę. Jego działania były jednak stopniowo osłabiane przez stanowisko frakcji Xi, która forsowała realizacje takich polityk jak “zero-COVID”, uporządkowanie relacji państwo – firmy internetowe, czy delewarowanie deweloperów.
Li pozostawił żonę Cheng Hong, profesor języka angielskiego na Wydziale Języków Obcych Stołecznego Uniwersytetu Ekonomiczno – Handlowego i córkę, absolwentkę Uniwersytetu Pekińskiego.
Wiele wskazuje na to, że Li wszedł do panteonu chińskich premierów pozostających we wdzięcznej pamięci Chińczyków. I pewnie dlatego jego prochy zostaną rozsypane na morzu.
Leszek B. Ślazyk
e-mail: kontakt@chiny24.com
© www.chiny24.com
